Vài tuần trở lại đây, các bác sĩ da liễu ở Hà Nội liên tiếp nhận những trường hợp bị kiến ba khoang đốt đau rát, “cháy da”.
Tỉnh dậy vào buổi sáng, anh Nguyễn Quốc Tiến, 25 tuổi, Thanh Xuân, Hà Nội thấy gần mắt và cổ bị sưng rát, nghĩ bị zona thần kinh. Sau thăm khám bác sĩ kết luận tổn thương do côn trùng.
Ra quầy thuốc gần nhà, anh được dược sĩ kê cho tuýp thuốc bôi ngoài da điều trị zona thần kinh. Tuy nhiên, sau khi bôi loại thuốc này, anh không những không đỡ mà còn tiến triển nặng hơn.
ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành thăm khám cho bệnh nhân.
Đến bác sĩ thăm khám, nam thanh niên được kết luận bị viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang. “Tôi cứ nghĩ chỉ nhà mặt đất mới có kiến ba khoang, thật không ngờ ở chung cư cao tầng cũng bị côn trùng này tấn công”, anh Tiến nói.
Cùng cảnh ngộ với anh Tiến là chị Lê Thị Hoài (40 tuổi ở Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội) bế con 2 tuổi đến khám da liễu. Theo lời chị, dù “kín cổng cao tường”, đóng tất cả cửa sổ, cửa ra vào khi thấy kiến ba khoang xuất hiện ở khu nhà, nhưng các thành viên trong gia đình vẫn bị kiến ba khoang đốt.
Chị Hoài bị một vệt dài đỏ mọng từ cằm xuống cổ, con gái thứ hai bị đốt khiến đùi sưng phồng, nổi mẩn đỏ dày đặc.
Theo ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành, thành viên Hội Da liễu Việt Nam, vài tuần trở lại đây, số lượng bệnh nhân bị viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang tăng mạnh. Trường hợp nhẹ chỉ gặp tổn thương khu trú ở vùng da nhỏ, còn nặng sẽ gây ra tổn thương vùng rộng, khu vực tổn thương đau rát, lở loét nặng nề.
Đáng chú ý, nhiều người trước đó chẩn đoán nhầm thành bệnh zona dẫn đến điều trị sai cách. Nhiều người sai lầm khi coi viêm da tiếp xúc là bệnh zona, điều trị sai cách bằng acyclovir. Một số người còn dùng các loại lá cây để đắp, bôi khiến tổn thương lan rộng hơn.
Theo bác sĩ Thành, thời gian này trong năm, kiến ba khoang thường xuất hiện nhiều do vào mùa sinh sản. Không chỉ có nhà mặt đất mà ngay cả người dân sống trong các căn hộ chung cư cũng không được chủ quan với loài côn trùng này. “Tôi từng tiếp nhận các bệnh nhân ở căn hộ tầng 10 thậm chí cao hơn”, bác sĩ Thành nói.
Độc tố trong kiến ba khoang rất mạnh. Chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà xát, hay bị giết. Chúng giải phóng dịch lỏng coelomic chứa paederin – hóa chất gây phồng rộp da rất mạnh.
Kiến ba khoang sống trong môi trường tự nhiên sẽ bị hấp dẫn bởi ánh điện vào ban đêm và vào nhà. Để tránh kiến ba khoang, người dân nên buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí (nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng) khi thắp đèn, ngủ trong màn.
Người dân cũng thường xuyên vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ, giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng. Điều quan trọng là không được để dịch tiết của kiến ba khoang tiếp xúc với cơ thể. Nếu nhìn thấy kiến ba khoang trên người thì không nên dùng tay không để đập, mà tốt nhất nên có tờ giấy để kiến khoang bò ra giấy sau đó lấy ra khỏi người.
Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da thì bạn cần nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý, xà phòng, tránh đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác. Sau đó bạn cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn.
Thống kê tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, từ tháng 6 đến tháng 9/2022 khoảng 900 bệnh nhân bị viêm da kích ứng đến khám, trong đó gần một nửa là bệnh nhân viêm da tiếp xúc với kiến ba khoang.
Đáng tiếc, nhiều người tự điều trị bằng dân gian, tự ý mua thuốc về uống và bôi, chà xát mạnh, cào gãi gây tổn thương dẫn đến biến chứng nặng nề dẫn đến vết loét sâu, nguy cơ để lại vết thâm và sẹo rất lớn.
Một số người còn chủ động bắt kiến ba khoang với hy vọng chữa được bệnh nấm da… Theo chuyên gia da liễu, cách làm này rất nguy hiểm, có thể khiến cho độc tố của kiến ba khoang phát tán, gây sốt, nhiễm khuẩn máu. Do đó, điều tối kỵ là không được để dịch tiết của kiến ba khoang tiếp xúc với cơ thể. Nếu nhìn thấy kiến khoang trên người thì không nên dùng tay không để đập mà tốt nhất nên có tờ giấy để kiến khoang bò ra giấy sau đó lấy ra khỏi người.
Nếu chẳng may tiếp xúc với dịch tiết của kiến ba khoang rồi thì phải rửa ngay, trung hòa bằng xà phòng, nước muối hoặc cồn 70 độ, bôi thuốc làm dịu da ví dụ như kem. Sau đó, người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị đúng cách.
Hình ảnh da bị tổn thương do kiến ba khoang đốt.
Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển. Kiến ba khoang ưa thích ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn…
Cách phòng tránh kiến ba khoang
– Hạn chế mở cửa, nên buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng… khi thắp đèn.
– Ngủ trong màn.
– Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng, chú ý khi làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay xuất hiện ở nơi có đèn sáng. Nếu có thể thì bật đèn ban công, hành lang để thu hút kiến ba khoang ra ngoài nhà và diệt.
– Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ.
– Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
Hình ảnh kiến ba khoang.
– Khi đi làm việc trên đồng ruộng, nhất là vào mùa mưa bão, cần dùng phương tiện bảo hộ lao động như: quần áo dài tay, đội mũ/nón, khẩu trang, đi ủng.
– Có thể xử lý diệt kiến bằng phun deltamethrin, alphacyhalothrin và permethrin ở những vị trí mà kiến hay tập trung gần người.
Luộc rau củ cứ cho thêm thứ này: Rau xanh mướt, ngọt đậm, giữ nguyên chất bổ
Để có thành phẩm rau củ luộc xanh mướt và giữ nguyên dinh dưỡng, khi nấu bạn chỉ cần thêm vài giọt này, nhìn là muốn ăn ngay.
Cho vài giọt dầu ăn vào nước luộc rau
Một trong những bí quyết luộc rau củ giúp rau xanh mướt thơm ngon là khi luộc rau, bạn có thể cho một chút dầu ăn vào nồi nước luộc. Dầu ăn sẽ phủ một lớp mỏng bên ngoài, giúp rau của bạn xanh và bóng hơn.
Đồng thời, lớp dầu ăn còn có thể giúp rau xanh lâu hơn mà không bị đổi màu. Tuy nhiên nước luộc sẽ có váng mỡ, tùy theo khẩu vị của gia đình mà có thể sử dụng hay không.
SODERMIX
Mẹo dân gian dứt điểm viêm da cơ địa được nhiều người dùng nhất
TÌM HIỂU THÊM
Thêm chút muối vào nước luộc
Ai cũng biết rằng muối là một loại gia vị quen thuộc trong nhà bếp của người Việt. Muối ngoài việc làm cho món rau luộc của bạn đậm đà hơn, còn có thể giúp giữ cho rau sau khi luộc xong có màu xanh bắt mắt. Khi nước sôi, thêm ít muối vào để giữ màu cho rau. Tỷ lệ hợp lý là một thìa nhỏ muối trên mỗi nửa lít nước luộc.
Vài giọt chanh hoặc giấm
Một vài giọt chanh hoặc giấm cũng rất hữu ích trong việc giữ màu một vài loại rau củ như súp lơ, cà rốt. Chúng cũng rất hữu ích trong việc tăng thêm hương vị các loại rau củ. Làm như vậy, bạn sẽ có một món rau luộc xanh mướt hấp dẫn nhìn vào là muốn thưởng thức ngay lập tức.
Ngoài ra, để có một món rau củ quả luộc thơm ngon, bạn cũng cần phải lưu ý những điều dưới đây:
Luộc rau lửa lớn: Một trong những bí quyết giúp bạn có món rau củ luộc thơm ngon là hãy luộc chúng với lửa lớn. Bởi vì, món rau củ luộc nếu dùng lửa nhỏ luộc lâu sẽ dễ bị thâm đem, vàng úa nhìn và đã không hấp dẫn thì chẳng ai muốn đụng đũa. Ngoài ra, việc bạn luộc lửa lớn cũng giúp cho hàm lượng dinh dưỡng có trong rau củ không bị bốc hơi mà chúng sẽ nhanh chóng chín đều từ trong ra ngoài và vẫn giữ được vị ngon ngọt của rau củ.
Luộc rau với nước sôi: Một trong những bí quyết giúp bạn có món rau củ luộc thơm ngon hấp dẫn là hay chọ chọn cách luộc rau với nước sôi. Việc luộc rau bằng nươc lạnh chờ cho nước sôi mới thả rau vào sẽ khiến bạn mất nhiều thời gian công sức hơn. Nhưng nếu bạn luộc rau với nước sôi thì vừa rút ngắn thời gian vừa giúp cho rau của bạn giữ được vitamin sau khi rửa hoặc cắt. Khiến món rau củ luộc không bị nhạt vị.
Mẹo luộc rau giữ nguyên chất bổ
Dùng nồi to, để rau ngập nước khi luộc, giúp rau chín đều và không bị sống. Luộc trong nồi nhỏ sẽ khiến bạn khó khăn trong việc đảo rau, không đảm bảo được sức nóng đều cho toàn bộ rau củ của bạn.
Không được luộc nhiều rau cùng một lúc. Vì khi lượng nước trong nồi không đủ làm chín rau sẽ dẫn đến hiện tượng rau chín không đều, rau bị thâm và mất lượng vitamin vì đun lâu.
Đun sôi nước rồi cho 1 thìa muối vào. Sau đó mới cho rau vào luộc sẽ giúp rau xanh hơn, nước luộc đậm đà hơn.
Để giữ được màu của rau, ban cũng có thể cho thêm vào nồi nước luộc mốt ít giấm hoặc chanh.
Bạn nên mở nắp nồi khi luộc rau để rau xanh hơn và không bị đỏ.
Không nên luộc rau quá chín vì như vậy sẽ làm chết vitamin. Thời gian luộc rau tốt nhất là khoảng 3-5 phút, tùy lượng rau và loại rau.
